Cây trồng biến đổi gen là cần thiết cho việc tăng năng suất và tránh sự phơi nhiễm với hóa chất nông nghiệp cho người nông dân là những lý lẽ đã được dùng để biện hộ cho GMO (Genetic modification organism) trong một thời gian dài. Kỹ thuật biến đổi gen đã cam kết thực hiện hai cải tiến quan trọng đó là: cải thiện năng suất để cung cấp đủ lương thực nuôi sống thế giới và làm cho cây trồng chống chịu được với sâu bệnh, giảm việc sử dụng các hóa chất nông nghiệp như thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu.
Biến đổi gen dựa vào quá trình chọn lọc tự nhiên và lai tạo đã diễn ra cả nghìn năm nay giúp tăng năng suất cây trồng cũng như tăng các loại có khả năng chống chịu. Vì vậy cụm từ “kỹ thuật biến đổi gen” chính xác là đề cập đến những vật liệu di truyền nhân tạo được dùng để sản xuất ra những tính trạng di truyền mới
Một báo cáo của Viện Hàn Lâm Khoa học, Kỹ Thuật và Y học Quốc Gia Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng năng suất cây trồng biến đổi gen ở Mỹ đang giảm dần theo các năm và không mang lại những lợi ích ấn tượng về mặt năng suất khi so sánh với những cây trồng không biến đổi gen. Hơn hai thập kỷ trước, Tây Âu đã có một cuộc tẩy chay trên diện rộng với cây trồng biến đổi gen trong khi đó Nam Mỹ – Hoa Kỳ và sau đó là Canada- lại chấp nhận chúng. Hơn 20 năm sau, năng suất cây trồng của Mỹ không cao hơn là mấy so với Tây Âu.
Vì thừa nhận GMO nên việc sử dụng thuốc diệt của Mỹ đã tăng lên. Ở Mỹ, việc giảm sử dụng một số loại thuốc diệt cỏ lại bao hàm ý nghĩa là tăng một cách nhanh chóng việc sử dụng glyphosate, một thành phần quan trọng có trong thuốc diệt cỏ được sử dụng trên các cánh đồng trồng cây biến đổi gen. Điều này hoàn toàn tương phản với Pháp, nơi cấm trồng cây biến đổi gen, đã đang giảm việc sử dụng thuốc diệt cỏ do những quy định của EU.
Cây GMO có khả năng kháng glyphosate sẽ sống sót qua các đợt phun thuốc diệt cỏ trong khi nó sẽ tiêu diệt hết những cây không có khả năng kháng chịu. Tuy nhiên tăng trồng cây có khả năng kháng glyphosate sẽ dẫn tới việc tăng liều lượng sử dụng thuốc. Ví dụ, diện tích trồng đậu nành biến đổi gen chỉ tăng chưa tới 1/3 suốt 20 năm vừa qua nhưng lượng thuốc diệt cỏ được sử dụng đã tăng gấp đôi. Thuốc diệt cỏ dùng cho ngô đã đang có chiều hướng giảm trước khi GMO được giới thiệu, nhưng nó đã lại tăng lên kể từ năm 2002.
Glyphosate đã được Tổ chức nghiên cứu Ung thư quốc tế IARC thuộc WHO nhận định là một chất gây ung thư. Một số thuốc diệt cỏ sử dụng glyphosate cũng sẽ chứa nhiều chất độc hại khác như 2,4-D, một thành phần quan trọng có trong chất độc da cam được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, để tăng hiệu quả của chúng.
Giảm tính đa dạng
Cây trồng biến đổi gen có một đặc trưng điển hình là dẫn tới việc trồng trọt độc canh. Nếu người nông dân chấp nhận trồng cây biến đổi gen thì những cây trồng khác sẽ bị cấm và việc cung cấp hạt giống GMO đang rơi vào tay những công ty hạt giống xuyên quốc gia khổng lồ hơn là các cơ quan của chính phủ.
Nhưng khi người nông dân vì không còn tin tưởng vào GMO hoặc vì một lý do nào đó mà muốn từ bỏ cây biến đổi gen và chuyển sang trồng cây không biến đổi gen thì họ không đơn giản còn có khả năng quay lại với những giống cây trồng trước đây của họ nữa, cũng như không thể lai tạo chúng. Thay vào đó, bây giờ họ buộc phải mua hạt giống từ chính những công ty cung cấp hạt giống xuyên quốc gia độc quyền kia.
Tương tự, những ảnh hướng đến sự đa dạng sinh học – một thứ quan trọng để giữ gìn hệ sinh thái mong manh- cũng không được xem nhẹ. Đa dạng sinh học sẽ giảm thiểu những biến đổi sinh thái một cách cơ bản. Những kiến thức nông nghiệp truyền thống phong phú về cách sử dụng sinh vật và những nguồn lực tự nhiên khác để bảo vệ đất và cây trồng, bảo tồn nước và thiên nhiên, cũng đang bị lãng quên trước những cái được gọi là công nghệ cao, kỹ thuật gen, hóa chất nông nghiệp và những giải pháp “công nghiệp” khác, những thứ đang tạo ra những vấn đề rắc rối mới. Ví dụ như thuốc trừ sâu vốn được tạo ra để giết sâu bệnh chứ không phải là những loài khác, nhưng hầu hết trong số chúng đều chưa những chất gây ung thư và những thứ nguy hại khác đến sức khỏe của con người.
Trong khi cây trồng biến đổi gen hứa hẹn mang lại một số lợi ích thì những hiệu quả không rõ ràng trong việc làm tăng năng suất và khả năng chống chịu sâu bệnh đang giảm những lợi thế của chúng khi so sánh với những cây trồng truyền thống. Cây biến đổi gen có thể là vô hại nhưng vẫn còn quá nhiều những ảnh hưởng về mặt dài hạn chưa được xác định rõ ràng, bao gồm cả việc làm tăng khả năng kháng thuốc trừ sâu và giảm tính đa dạng sinh học. Cả hai mục tiêu tăng năng suất và giảm sự phụ thuộc vào chất hóa học nông nghiệp đều chưa đạt được.
Sức mạnh của các tập đoàn đang lớn lên
Những cuộc mua bán và sáp nhập diễn ra gần đây càng làm tăng tính độc quyền trong việc bán cả hạt giống và hóa chất nông nghiệp. Điển hình là thương vụ Bayer mua lại Monsanto. Chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi các công ty không còn động lực để phát triển những tính trạng mới hoặc đầu tư vào việc giải quyết những vấn đề khác khi mà khả năng chống chịu sâu bệnh lớn hơn đang giúp họ tăng doanh số bán thuốc trừ sâu cũng như lợi nhuận.
Yêu cầu khẩn cấp phải cung cấp đủ lương thực để nuôi sống hàng trăm triệu người đang chết đói trên thế giới thường được dùng làm lý do biện hộ cho những điều trên. Thế nhưng, mặc dù lượng lương thực đang được sản xuất đã có đủ để nuôi sống tất cả con người trên trái đất thì vấn đề thực sự ở đây là hầu hết những người đang bị chết đói không có phương tiện để mua hoặc sản xuất ra lương thực mà họ cần.
Do đó, mặc cho những người làm kinh doanh nông nghiệp ở Mỹ vẫn đang biện hộ rằng GMO sẽ “cứu thế giới” thì sau 2 thế kỷ vừa qua có rất ít những bằng chứng đủ sức thuyết phục để chứng minh cho điều đó. Những người đề xướng chọn những bằng chứng để ủng hộ cho những tuyên bố có tính phóng đại của họ rằng những giống biến đổi gen có thể đáp ứng được nhiều nhu cầu trong những phần khác nhau của thế giới mặc dù những thành tựu mà họ thực sự đạt được thì khiêm tốn hơn nhiều.
Nhiều hoạt động phản đối chống lại cây biến đổi gen khởi nguồn từ những lợi ích và cách thức của những công ty, tập đoàn kinh doanh nông nghiệp đa quốc gia, những công ty đang chi phối hoạt động sản xuất lương thực một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua việc kiểm soát hạt giống, hóa chất nông nghiệp…
[divider]
Biên dịch: Nguyễn Thị Khuyên
Theo: nakedcapitalism.com
