Phần 3: Quản lý dinh dưỡng bò sữa
1. Quản lý dinh dưỡng thức ăn (bò vắt sữa)
Thức ăn
Thức ăn cho bò sữa ăn thì, không phải là 1 loại, mà là trộn lẫn nhiều loại với nhau.
Lý do là để duy trì cân bằng năng lượng và các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho bò.
Thức ăn cho bò chủ yếu gồm, thức ăn hỗn hợp, cỏ khô, thức ăn đã ủ chua.
Trong thức ăn hỗn hợp thì, các loại nguyên liệu được trộn lẫn với ngũ cốc.
Thức ăn đã ủ chua là thực vật như cỏ bò,…sau khi đã ủ chua.
Việc quản lý thức ăn thích hợp là việc quan trọng.
Những thức ăn có chất lượng đã giảm xuống do cũ, mốc,…thì không cho bò ăn.
Về lượng hay cách hỗn hợp thức ăn thì, thay đổi thích hợp với trạng thái của bò.
Thời kỳ vắt sữa bò, và thời kỳ không vắt sữa bò trước khi sinh sản thì, cách trộn hỗn hợp thức ăn khác nhau.
Thức ăn cho bò thì không phải càng nhiều thì càng tốt.
Nếu cho ăn quá nhiều, sẽ không tốt.
Nước thì, cho uống nhiều nước sạch, mới.
Đặc biệt, với con bò cho nhiều sữa mỗi ngày, việc cho uống nhiều nước là tất yếu.
Nước thì, giữ trạng thái bò luôn luôn có thể uống nước, kiểm tra xem bò có thể uống nước hay không.
Bệnh tật
Có nhiều loại bệnh mà bò sữa có thể mắc phải.
Phương pháp dự phòng bệnh tật tốt nhất là, sự quan sát hàng ngày.
Quan sát kỹ cách di chuyển của bò, cách ăn, trạng thái phân,…phát hiện càng sớm càng tốt điều bất thường, đây là việc quan trọng.
Bò khỏe mạnh thì, muốn ăn, ăn tốt nhưng, con bò bỏ lại thức ăn thì, có khi là sức khỏe không tốt.
Khi màu sắc, độ cứng của phân khác với mọi khi thì, cũng có thể là bị bệnh.
Viêm bầu sữa là một trong những bệnh thường gặp ở bò sữa.
Với con bò mà tỏ ra khó chịu khi bị vắt sữa, có xu hướng kích động thì, có thể đang bị viêm bầu sữa.
Viêm bầu sữa là chứng viêm do vi trùng. Nguyên nhân do bầu sữa bị thương, nhà chuồng bò không vệ sinh, vắt quá nhiều sữa,…
Để dự phòng những bệnh tật dễ mắc phải ở bò sữa thì, có việc tiêm vắc xin phòng bệnh.
2. Quản lý dinh dưỡng thức ăn (bò con)
Cách thức nuôi dưỡng bò con là vô cùng quan trọng.
Đặc biệt, bò con giống cái thì, sẽ trở thành bò mẹ cho sữa sớm.
Việc nuôi bò sao cho bò khỏe mạnh, ăn tốt, sinh ra bò con khỏe, cho nhiều sữa, là điều được đòi hỏi khi chăm sóc bò con.
Cho uống sữa
Với bò con mới sinh thì, cần nhanh chóng cho uống sữa bò mẹ.
Sữa ra ngay sau khi sinh gọi là sữa lần đầu.
Sữa lần đầu thì so với sữa bình thường, chứa nhiều dinh dưỡng hơn, có cả thành phần giúp bò con phòng tránh bệnh tật.
Đối với bò con, đây là thức uống vô cùng quan trọng.
Trong mấy ngày sau sinh, nuôi bằng cách cho bò con uống sữa lần đầu.
Bò con mới sinh thì dễ mắc bệnh, để không bị lây bệnh từ những con bò khác, nuôi riêng mỗi con ở một chỗ khác nhau.
Vì tách khỏi bò mẹ, nuôi dưỡng, nên cho sữa vắt từ bò mẹ vào dụng cụ chứa, rồi cho bò con uống.
Dụng cụ chứa thì, sau khi sử dụng, bắt buộc phải rửa khi, làm khô, quản lý một cách vệ sịnh.
Bò con thì, trong khoảng 2 tháng sau sinh, nuôi riêng từng con một.
Để sàn khô ráo, không lạnh giúp bò.
Cai sữa
Bò con thì, trong khoảng 6 tuần sau sinh, chăm sóc sao cho sau đó co thể nuôi bằng thức ăn gia súc, không phải sữa nữa. Việc này gọi là cai sữa.
Bò con thì, sau khi sinh khoảng 1 tuần, bắt đầu cho ăn từng chút một sữa ngoài, hay cỏ khô.
Sữa ngoài là thứ sau khi làm nhỏ ngũ cốc hay cỏ khô.
Cỏ khô thì, cho ăn cỏ mảnh, mềm, có chất lượng tốt.
Trong thời kỳ cai sữa thì, cho thức ăn mà bò con có thể tiêu hóa dễ dàng như vậy.
Nước thì, cho uống nhiều.
Xác nhận cẩn thận việc bò con uống đủ nhiều nước hay không.
Bò con trong thời kỳ cai sữa thì, dễ mắc bệnh tiêu chảy.
Do chuyển từ uống sữa sang uống nước, và ăn ngũ cốc, cỏ khô.
Chú ý đến trạng thái phân, quan sát tình trạng cơ thể bò.
Mặt khác, do bò con dễ bị cảm, nên cần chú ý.
Quan sát cẩn thận xem bò có chảy nước mũi hay không.
Nuôi lớn
Thời kỳ từ sau khi bò con cai sữa, đến thụ tinh lần đầu, gọi là thời kỳ nuôi lớn.
Thời kỳ nuôi lớn là thời kỳ tạo ra cơ thể khỏe mạnh cần thiết để sau đó, trở thành bò mẹ, sinh ra bò con khỏe mạnh, cho nhiều sữa.
Chú ý chăm sóc sao cho bò không bị stress, khỏe mạnh.
Thức ăn thì, là thức ăn được thiết kế cân bằng dinh dưỡng nhưng, nửa đầu thời kỳ nuôi lớn thì, cho ăn cỏ khô có nhiều dinh dưỡng, chất lượng tốt.
Lượng thức ăn cho ăn thì, không phải càng nhiều thì càng nhanh lớn. Việc cho ăn quá nhiều có thể trở thành nguyên nhân dẫn đến bệnh tật.
Trong thời kỳ cai sữa, nuôi cách ly từng con một, và ở thời kỳ nuôi lớn, ghép vài con lại thành bầy, nuôi theo bầy.
Trước khi nuôi theo bầy, cắt bỏ sừng bò.
Từ khi nuôi theo bầy vài con thì, quan sát cẩn thận xem toàn bộ bò có ăn thức ăn đầy đủ hay không.
[divider]
Biên dịch: Hoàng Minh
Nguồn: Giáo trình cơ bản ngành vắt sữa bò Nhật Bản
