※ Biểu tượng của đồng Bitcoin (Nguồn: Jason Benjamin)
Ngày 25 tháng 2, Mt.Gox, sàn giao dịch tiền ảo Bitcoin lớn nhất thế giới có trụ sở tại Tokyo tuyên bố ngừng giao dịch, đồng thời nộp đơn xin phá sản lên tòa án. Theo thông tin trên trang web của sàn giao dịch này, thì mặc dù có trụ sở tại Nhật nhưng trang web ít được người Nhật biết tới. Trong số 127 nghìn người sử dụng của công ty thì phần lớn là người nước ngoài, người Nhật chỉ chiếm 1%. Bộ trưởng tài chính Nhật Bản Taro Aso cũng phát biểu trong một buổi họp báo: “Chúng tôi không biết Bitcoin là cái gì, vì vậy chúng tôi cần phải nghiên cứu về nó”.
Bitcoin là cái gì, và vì sao nó ra đời?
Theo như cách giải thích của ông Taichi Kogure, nhà nghiên cứu kinh doanh người Nhật, Bitcoin cũng giống như điểm (point) được tích khi mua hàng. Chúng ta có thể dùng điểm để mua hàng trên Rakuten hay Amazon, thì chúng ta cũng có thể dùng Bitcoin để mua đồ. Một số nước như Hoa Kỳ, Đức, Singapore đã áp dụng đồng Bitcoin để mua sắm.
Đồng Bitcoin ra đời từ nhu cầu của những khách hàng không thích mang tiền mặt theo người và cũng dè chừng để lộ thông tin thẻ tín dụng khi mua hàng trên mạng. Với khẩu hiệu “không ngân hàng, không biên giới”, đồng Bitcoin còn có những tiện lợi như không phải đổi ngoại tệ khi mua sắm ở nước ngoài, và không phải lo sợ bị phong tỏa tài sản hay không rút được tiền.
Để có được đồng Bitcoin, người sử dụng có thể lập tài khoản thông qua các sàn giao dịch như Mt. Gox nói ở trên, chuyển tiền và mua Bitcoin. Do hệ thống đồng Bitcoin được vận hành theo cơ chế giống như cổ phiếu, tức là giá tăng khi số người mua tăng và giá giảm khi số người mua giảm, nên có nhiều người lợi dụng mua bán đồng Bitcoin để kiếm lời.
Cho đến nay, đồng Bitcoin vẫn chưa được chấp nhận về mặt pháp lý ở bất kỳ quốc gia nào. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước cũng thông báo về những rủi ro trong giao dịch sử dụng đồng Bitcoin, và cho biết Chính phủ Việt Nam không thừa nhận, không cho phép giao dịch bằng tiền Bitcoin, không chịu trách nhiệm giải quyết các tranh chấp phát sinh liên quan đến hoạt động giao dịch sử dụng đồng Bitcoin. Trên tạp chí Nhịp cầu đầu tư có đăng ở Mỹ đã bắt 2 người sử dụng đồng Bitcoin để mua bán ma túy.
Ai là người tạo ra đồng Bitcoin?
Đồng Bitcoin là sáng chế của nhân vật tên là Satoshi Nakamoto, được cho là người Nhật, khi Nakamoto công bố luận văn mang tên “Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử P2P” vào năm 2009. Bản tiếng Nhật có thể dễ dàng tìm thấy trên internet. Phần đầu của bài luận văn nhấn mạnh điểm đặc trưng nhất của đồng Bitcoin là có thể giao dịch trực tiếp trên mạng mà không phải thông qua một cơ quan tài chính nào. Khái niệm về đồng tiền mới không bị ràng buộc bởi luật lệ của cơ quan nhà nước và ngân hàng trung ương sẽ nhanh chóng mở rộng ra nước ngoài, đặc biệt là các nước châu Âu đang bị dao động bởi tình hình tài chính bất ổn. Các sàn giao dịch cũng sẽ xuất hiện nhiều nơi trong nước Nhật.
Tháng 11 năm 2013, giá đồng Bitcoin đạt giá trị cao nhất là 1 Bitcoin = 120 nghìn yen.
Tuy nhiên, nhân vật cha đẻ đồng Bitcoin tên là Satoshi Nakamoto này là ai, chân tướng cụ thể ra sao thì vẫn còn là bí ẩn. Có nguồn tin cho rằng đó là ông Shinichi Mochizuki, giảng viên đại học Kyoto, nhưng ông Mochizuki đã phủ nhận điều này.
Tờ báo The guardian của Anh tháng 12 năm 2013 đã đưa nhân vật Satoshi Nakamoto vào vị trí thứ 6 trong bảng xếp hạng nhân vật của năm, đề cao những người có ảnh hưởng lớn tới thế giới trong năm.
Ảnh hưởng của sự kiện Mt. Gox phá sản
Theo lời của ông Mark Kapeles, Tổng giám đốc Mt. Gox trong buổi họp báo thông báo phá sản, hệ thống của công ty bị xâm nhập và lấy đi 850 nghìn Bitcoin, tương đương với 47 tỉ yen tính theo giá của các sàn giao dịch chính. Nhưng theo giải thích từ phía Mt. Gox, trước khi ngừng giao dịch, giá Bitcoin đã giảm, nên giá trị tương đương chỉ là 11,4 tỉ yen. Số tiền mặt mà người sử dụng gửi ở công ty cũng bị mất tối đa là 2,8 tỉ yen.
Nếu như trong trường hợp cơ quan tài chính như ngân hàng phá sản, theo chế độ bảo hiểm tiền gửi, người sử dụng sẽ được bảo hộ toàn bộ số tiền đối với tiền gửi phổ thông không gắn lợi tức, và tối đa 10 triệu yen cộng lãi suất đối với tiền gửi định kỳ có gắn lợi tức. Còn đồng Bitcoin không được áp dụng bảo hiểm giống như thế này, tức là người sử dụng có nguy cơ mất toàn bộ số tiền đầu tư.
Theo Bloomberg, Gregory Greene, đại diện của những nạn nhân trong vụ Mt. Gox phá sản đã đệ đơn kiện lên tòa án Chicago (Mỹ) nhận xét: “Thảm họa này không những cho thấy sự bất ổn của một ngành công nghiệp mới đang phát triển, mà nó còn phát hiện ra một kế hoạch lừa đảo hàng triệu người tiêu dùng bởi một công ty tư nhân lấy tiền giấy đổi sang tiền ảo”.
Tổng hợp: Nguyễn Thị Ngọc Anh