Nhật Bản là một đất nước công nghiệp có ngành công nghiệp ô tô rất phát triển với những tập đoàn lớn hàng đầu thế giới như Toyota, Nissan, Honda… Trong khi hầu hết các doanh nghiệp khác của Nhật Bản đang phải chật vật để tồn tại trong khủng hoảng thì các tập đoàn này vẫn kinh doanh có lãi và thậm chí còn vươn lên đứng đầu thế giới (Toyota). Các hãng sản xuất ô tô của Nhật Bản có nhiều chi nhánh sản xuất trên thế giới, cạnh tranh mạnh mẽ ngay trên lãnh thổ của các cường quốc công nghiệp ô tô khác như Mĩ và Đức.
Thực tế cho thấy ô tô là ngành công nghiệp mũi nhọn và đóng góp rất lớn cho Nhật Bản. Do vậy các hãng xe tại quốc gia này luôn cần cải tiến công nghệ nhằm duy trì vị trí dẫn đầu thế giới của mình. Họ đang gặp phải những thách thức không hề nhỏ từ các đối thủ cạnh tranh, về cả kĩ thuật và kinh doanh. Dưới xu hướng toàn cầu hóa, họ cần phải làm những gì để đưa ra những giải pháp nhằm giải quyết những khó khăn trong hiện tại cũng như những vấn đề sẽ phát sinh trong tương lai? Lộ trình phát triển trong tương lai của ngành công nghiệp xe hơi Nhật Bản trong thời gian tới là gì?
Xin mời các bạn cùng VietFuji tìm hiểu về những thách thức, giải pháp và lộ trình phát triển của ngành công nghiệp ô tô hiện tại Nhật Bản qua chuyên đề “Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản tầm quan trọng, những thách thức trong tương lai”.
Phần I: Tổng quan về ngành công nghiệp sản xuất ô tô
Hiện trạng của ngành sản xuất ô tô của Nhật Bản
Ngành ô tô hiện nay chiếm tới 20% tổng giá trị sản phẩm của ngành sản xuất Nhật Bản (50 nghìn tỉ yên). Và trong khi hầu hết các ông lớn trong các lĩnh vực khác như điện tử, đồ gia dụng… đang chật vật thì ngành ô tô chiếm tới một nửa số lãi trong toàn nền kinh tế, dù số lượng lao động trong ngành chỉ chiếm 10% tổng số lao động trên toàn nước Nhật (5,47 triệu người). Những con số này cho chúng ta thấy vị thế quan trọng của ngành công nghiệp ô tô trong nền kinh tế của Nhật Bản nói chung và công nghiệp sản xuất Nhật Bản nói riêng.
Xu hướng toàn cầu hóa trong cơ cấu ngành công nghiệp sản xuất ô tô
Dưới ảnh hưởng của xu hướng toàn cầu hóa, cơ cấu sản xuất của ngành ô tô của Nhật Bản đã có những bước thay đổi to lớn trong 20 năm qua. Từ năm 1990 đến năm 2014, tổng số xe sản xuất trong nước Nhật giảm 3,71 triệu chiếc và số xe tiêu thụ trong nước cũng giảm 2.34 triệu chiếc. Đặc biệt, sau cú sốc kinh tế Lehman số lượng xe sản xuất trong nước giảm xuống chỉ còn gần 10 triệu chiếc (biểu đồ dưới).
Để đối phó, các tập đoàn của Nhật tăng cường xây dựng chi nhánh và chuyển dây truyền sản xuất ra nước ngoài, bằng chứng là số xe sản xuất tại hải ngoại đã tăng 14,2 triệu chiếc. Tổng số lượng xe được sản xuất trong và ngoài nước của các hãng ô tô Nhật Bản theo số liệu năm 1990 là gần 17 triệu xe và sau hơn 20 năm số lượng xe sản xuất được tăng lên đến hơn 27 triệu xe.
Để biết được con số 27 triệu này có ý nghĩa thế nào, chúng tôi xin so sánh với số lượng sản xuất và bán ra của ngành sản xuất ô tô trên toàn thế giới trong phần dưới đây.
Số lượng sản xuất và bán ra của ngành sản xuất ô tô trên toàn thế giới
Theo số liệu của năm 2014 tổng hợp từ 50 quốc gia thì tổng số xe hơi được sản xuất trên toàn thế giới vào khoảng 91,31 triệu chiếc. Như vậy sản lượng xe của các hãng xe đến từ Nhật Bản chiếm gần 30% và dẫn đầu thế giới.
Số lượng xe sản xuất của top 5 quốc gia theo thứ tự lần lượt : Trung Quốc (23,72 triệu chiếc), Mĩ (11,65 triệu chiếc), Nhật Bản (9,77 triệu chiếc), Đức (6.12 triệu chiếc), Hàn Quốc (4,52 triệu chiếc). Cũng theo số liệu thống kê, tổng số xe bán ra trong năm 2014 của 85 quốc gia trên toàn thế giới vào khoảng 87,67 triệu xe.
Số lượng xe sản xuất của top 5 công ty trên thế giới theo thứ tự lần lượt từ trên xuống là: Toyota (9.998 chiệu chiếc), VW (9,644 triệu chiếc), Renault – Nissan (8,005 triệu chiếc), huyndai (7.592 triệu chiếc). Chúng ta thấy sự độc chiếm trên bảng xếp hạng của các hãng xe hơi đến từ đất nước mặt trời mọc, khi mà vị trí số 1 và số 3 đều thuộc về các công ty Nhật Bản và liên doanh của họ.
(còn nữa)
Thực hiện: Nguyễn Cao Cường
*Theo tài liệu của Bộ Phát Triển Công Nghiệp Nhật Bản tại hội nghị về Xe Hơi Thế Hệ Mới, Đại Học Công Nghệ Nagoya
